Het studentenprotest met een tentenkamp op de Roeterseilandcampus begint rond 12:00 uur met zo’n twintig tenten en 300 demonstranten. Organisatoren van het protest dragen oranje hesjes en medewerkers van de universiteit die meedoen dragen rode hesjes. Sommige demonstranten dragen gezichtsbedekking om niet herkend te worden. Een aantal van hen vertelt dat ze bang zijn om ‘gedoxt’ te worden. Doxen is het online publiceren van persoonlijke informatie zoals iemands woonadres, zonder toestemming van het slachtoffer.
De demonstranten hebben drie eisen. In het opstellen van deze eisen, die gepubliceerd zijn op het Instagram-account @amsterdam.encampment, is het voorbeeld gevolgd van de internationale anti-Israëlische boycotbeweging BDS (Boycott, Divestment and Sanctions Movement). De beweging heeft als doel dat land te bewegen om zijn verplichtingen met betrekking tot de mensenrechten van de Palestijnen na te komen. De eisen luiden als volgt: De Universiteit van Amsterdam moet alle connecties tussen de UvA en Israëlische bedrijven en instituten openbaar maken, alle academische samenwerkingen met Israëlische instellingen stopzetten en alle contracten met bedrijven die “profiteren van genocide, apartheid, en uitbuiting van de Palestijnen en hun land” ontbinden.
verder
Verschillende aanwezige demonstranten omschrijven het tentenkamp in de middag als een overzichtelijk protest met een gemoedelijke sfeer, al wordt sommige media wel het werk onmogelijk gemaakt. Verslaggevers van PowNews en De Telegraaf worden van het terrein verdreven. Rond 20:00 uur slaat de sfeer om wanneer een aantal mensen met vuurwerk en fakkels het kamp binnendringt.
verder
Aan één van de eisen van de demonstranten wordt gehoor gegeven: op maandagavond maakt de UvA een lijst openbaar van samenwerkingen met Israëlische instituten. De demonstranten krijgen het aanbod dat het protest in afgeslankte vorm en zonder barricades mag worden voortgezet. Het aanbod wordt geweigerd. In afwachting van een ontruiming worden barricades opgehoogd of verzwaard met straatstenen.
Rond 22:00 uur vordert de UvA een laatste maal het terrein te verlaten. Een grote groep demonstranten geeft daar gehoor aan. Er blijft een groep van zo’n 150 personen achter in het tentenkamp. De UvA geeft aan aangifte te willen doen van erfvredebreuk, waarop de driehoek besluit het UvA-terrein te ontruimen. Dinsdagnacht om 2:30 uur wordt overgegaan tot de ontruiming.
verder
De andere barricade is niet verzwaard met stenen en de bulldozer haalt deze barricade snel omver, waardoor de Mobiele Eenheid en het arrestatieteam het eiland op kunnen komen.
verder
In de nacht van maandag op dinsdag worden het tentenkamp op Roeterseiland en de barricades met bulldozers weggehaald. Rond 3:00 uur ‘s nachts heeft de politie één van de barricades met de bulldozer omver gehaald. Om 4:00 uur is het terrein leeggeveegd. Er worden 169 betogers aangehouden op verdenking van erfvredebreuk. Het OM zal later oordelen dat er geen sprake was van erfvredebreuk. “Het vertoeven op Roeterseiland was niet strafbaar omdat volgens de rechtspraak een universiteit een voor de openbare dienst bestemd gebouw is,” stelt advocaat Willem Jebbink, die verschillende activisten bijstaat. “Artikel 139 van het Wetboek van Strafrecht stelt erfvredebreuk bij zo’n gebouw niet strafbaar.”
Gerbrig Klos, medewerker mensenrechten bij Amnesty International, zegt over de ontruiming: “Het ingrijpen op dat vreedzaam protest op het Roeterseiland zet ontzettend veel kwaad bloed en daarmee ook de toon voor vele protesten daarna. Het is wat dat betreft een keerpunt in de hele dynamiek rondom pro-Palestina protesten.”
verder
In de middag verplaatsen protesterende studenten, medewerkers en sympathisanten zich van de Roeterseilandcampus richting de Weesperstraat. Hier wordt de stoet demonstranten onderschept door de politie, die hen met twee politiebusjes de weg verspert.
Op dinsdagavond rond 18:00 uur worden twee panden van de UvA op het Binnengasthuisterrein bezet door de demonstranten. Er wordt geen aangifte gedaan omdat het bestuur van de universiteit eerst met hen in gesprek wil. De bezetters overnachten in het gebouw.
verder
Enkele duizenden mensen verzamelen zich buiten de barricade, in de bocht tussen de Grimburgwal en Oudezijds Achterburgwal. Op sociale media is opgeroepen of mensen die solidair zijn met de bezetting zich als ‘low risk’ groep willen verzamelen buiten het bezette pand. Verschillende aanwezigen bevestigen dat ze in de ‘low risk’ groep geen of minder geweld vanuit de politie hadden verwacht. De demonstranten die hier staan, zien een stoet politieagenten hun richting op lopen via de Grimburgwal.
Om 18:00 uur wordt door de UvA aangifte gedaan van lokaalvredebreuk: het breken van de ‘vrede’ in een publiek toegankelijk gebouw. De politie krijgt opdracht om het Binnengasthuisterrein te ontruimen.
verder
Ergens op de voorgrond van de groep protesterende mensen staat Karen Pomer, een Joods-Amerikaanse vrouw die in Amsterdam op familiebezoek is. Uit solidariteit met de protesterende studenten is ze naar de Amsterdamse Academische Club gekomen om de politie te filmen. Recht voor haar neus staat een agent, zichtbaar uitgerust met een wapenstok, schild, helm en beenbeschermers. Karen staat stil, met één van haar handen omlaag langs haar lichaam en de andere hand omhoog om de agent voor zich te filmen.
verder
Er arriveert politie en een bulldozer op de Grimburgwal om de barricades uit de weg te ruimen.
verder
Een student klimt boven op de voorkant van de bulldozer. Diens arm komt klem te zitten achter een buis boven het raam van de bulldozer. De persoon wordt door drie agenten van de bulldozer afgeslagen en geduwd.
verder
Achter de barricade vindt de bezetting plaats. Buiten de Academische Club is een oranje zeil gespannen. Deelnemers aan het protest bevinden zich binnen en buiten de universiteitsgebouwen.
verder
Enkele momenten later heeft de politie de solidariteitsdemonstratie weten terug te dringen richting Rokin. Demonstrant Diego staat in zijn donkerblauwe trui dicht op de politielinie, die tegen de mensenmassa aanduwt. Hij heeft een jas vast en houdt deze voor zijn hoofd.
Diego: “[De politie] riep de hele tijd dat we naar achter moesten. Ik werd een paar minuten lang op mijn benen, armen en torso geslagen zonder dat ik weg kon komen.”
Diego houdt zijn handen omhoog en haalt zijn schouders op alsof hij vraagt ‘Hoe moet ik dan wegkomen?’. Achter hem staat een grote groep demonstrerende studenten die zijn ingesloten tussen de politielinie, metalen dranghekken en een brug. De studenten gebaren naar elkaar naar achteren te bewegen, maar lijken vast te zitten.
Ruim een minuut later heeft de politie de demonstranten Rokin opgeduwd. Diego loopt nog steeds als een van de voorste demonstranten voor de politielinie, achteruit richting Rokin. Hij houdt zijn beide handen boven op zijn hoofd.
Diego: “Ik deed mijn handen over mijn hoofd omdat het arrestatieteam verticaal op ons in sloeg met wapenstokken.”
Enkele seconden later is te zien dat zijn handen onder het bloed zitten en hij rondloopt met een bloedende hoofdwond.
verder
Meerdere mensen komen vast te zitten tussen de politie en de mensenmassa. Er raken verschillende mensen gewond. Iemand die medische hulp verleende getuigt: "Ik ontmoet een jonge vrouw terwijl ze op wat gevallen fietsen ligt. Ze heeft rode ogen en ik zie tranen over haar wangen stromen. Ze vertelt dat de mensen achter haar zó hard werden geduwd door de oproerpolitie dat ze op straat viel. “We schreeuwden tegen de politie “We proberen te lopen!” Mijn hand lag op iemands rug. De politie sloeg op de ruggen van mensen, en ook heel hard op mijn hand. Toen viel ik tussen de fietsen. Ze liepen over me heen.”
Iemand die medische hulp verleende getuigt: “Op de avond van woensdag 8 mei verleende ik eerste hulp op het Rokin, waar ik 6 mensen hielp die pepperspray in hun gezicht hadden gekregen en twee mensen verzorgde die met wapenstokken door de ME waren geslagen. Één van hen was direct op het hoofd geslagen met een wapenstok en kwam bij mij met een bloedende hoofdwond midden op het hoofd.”
Vanaf 21:30 begint de politie charges uit te voeren, waarna het protest geleidelijk tot een einde komt.
verder
Vanaf 21:30 begint de politie charges uit te voeren op het Rokin, waarna het protest geleidelijk tot een einde komt.
Op 6, 7, 8 en 13 mei vinden in Amsterdam hevige pro-Palestina studentenprotesten plaats. Ook in de maanden die volgen en aan het begin van het nieuwe academische jaar wordt er gedemonstreerd aan de Universiteit van Amsterdam.
In “De Amsterdamse studentenprotesten - tussen barricade en bulldozer"' zijn ruim 100 beelden en verklaringen rondom de protesten verzameld en samengebracht. Hiermee hebben we geprobeerd om overzicht te scheppen en context te bieden aan de losse video’s op internet. Op die manier wordt inzichtelijk hoe het herhaaldelijk tot een gewelddadige confrontatie kon komen tussen demonstranten en politie.
Het geweld dat door de politie en door demonstranten is gebruikt heeft geleid tot een maatschappijbrede discussie over het recht om te demonstreren. In hoeverre had het geweld voorkomen kunnen worden? Volgens Gerbrig Klos van Amnesty International heeft de politie kansen op de-escalatie laten liggen. Gedragswetenschapper Otto Adang wijst erop dat ook demonstranten verantwoordelijkheid dragen voor gewelddadige situaties.
verder